Το θέμα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού στον τουρισμό έχει καταγραφεί, εδώ και 25 χρόνια τουλάχιστον, στην «περιοχή των προβλημάτων» της τουριστικής ανάπτυξης.
Οι αρχικές αναφορές επικεντρώνονταν στο θέμα της έλλειψης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού σε όλο το φάσμα απασχόλησης της τουριστικής οικονομίας. Πολύ πρόσφατα, το πρόβλημα απέκτησε και μία ποσοτική διάσταση, από τη στιγμή που πολλές τουριστικές επιχειρήσεις δε μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε διάφορες ειδικότητες. Η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη και δεν πρόκειται να αναστραφεί πλήρως στο άμεσο μέλλον.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος έχει ανάγκη από μία δέσμη, ένα μείγμα μέτρων, που θα περιλαμβάνουν, τόσο οικονομικά κίνητρα, όσο και δράσεις, που θα αναβαθμίζουν την εικόνα και το status των εργαζομένων στον τουρισμό.
Η τουριστική οικονομία στη χώρα μας ήταν, είναι και θα παραμείνει έντονα εποχική. Το γεγονός αυτό, κάθε άλλο παρά ελκυστικά λειτουργεί στην αγορά εργασίας. Με δεδομένο ότι η επέκταση της τουριστικής περιόδου (αναφέρομαι σε ουσιαστική επέκταση με ικανοποιητικές πληρότητες για μεγάλα διαστήματα και όχι αυτό το ένα charter που έφυγε τελευταίο) δεν πρόκειται να επιτευχθεί στο άμεσο μέλλον, προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί σε διαφορετικού τύπου κίνητρα. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες εργασίας και κυρίως οι αμοιβές, θα πρέπει να γίνουν ελκυστικότερες, παρά το γεγονός ότι ο τουριστικός τομέας, συγκρινόμενος με άλλους τομείς της οικονομίας, προσφέρει, και καλύτερες συνθήκες εργασίας, και καλύτερες αμοιβές.
Το βάρος για την εξομάλυνση του προβλήματος πέφτει αρχικά στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος πρέπει να γίνει πιο ελκυστικός στην αγορά εργασίας. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να βρουν τρόπους να ενισχύσουν την πιστότητα των εργαζομένων τους, συνδυάζοντας συστήματα αμοιβών και λοιπών παροχών με εκπαίδευση, συνεχή κατάρτιση και ανύψωση του status των εργαζομένων τους.
Στην προσπάθεια αυτή, είναι παραπάνω από απαραίτητη η συμβολή του δημόσιου τομέα, η οποία θα ξεκινά με την ελάφρυνση του μη μισθολογικού κόστους των εργαζομένων. Στη συνέχεια, θα πρέπει να αναλάβει μία δράση μακράς διάρκειας προς την κατεύθυνση της καταξίωσης των τουριστικών επαγγελμάτων, με τρόπους αντίστοιχους που έκανε και κάνει πχ η Γαλλία για τη γαστρονομία της, η Κίνα και η Ινδία παλαιότερα για τον περιορισμό της αύξησης του ρυθμού των γεννήσεων και πολλές χώρες για τον περιορισμό του καπνίσματος. Στο ίδιο πλαίσιο, μία προσεκτική εκπαιδευτική πολιτική για τον τουρισμό θα μπορούσε να προσελκύσει νέους/νέες σπουδαστές/σπουδάστριες, κυρίως από το εξωτερικό, οι οποίοι/οποίες κάνοντας την πρακτική τους άσκηση, θα μπορούσαν να καλύψουν ικανοποιητικά αρκετές θέσεις εργασίας πρώτης γραμμής και κυρίως αυτές που παρουσιάζουν υψηλή κινητικότητα.
Τελευταίο αλλά σημαντικό, να προσέξουμε πώς αυτή η έλλειψη του ανθρώπινου δυναμικού θα επηρεάσει τη συνολική ποιότητα της τουριστικής μας προσφοράς και να προσαρμόσουμε λίγο τη ρητορική μας ως προς την τοποθέτηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, που πάντα πίστευα και πιστεύω ότι πρέπει να είναι το value for money.
Γιώργος Δρακόπουλος